De Wilhelminasluis heeft een rol gespeeld in de Tweede Wereldoorlog. Bij de inval van Duitsland op 10 mei 1940 liep een route waarover het Nederlandse Leger terugtrok over de Wilhelminasluis naar de pontonbrug in Brakel. Maar ook later in de oorlog raakte de Wilhelminasluis vaak zijdelings betrokken bij oorlogshandelingen of voorbereidingen daartoe.
In de twee streken die door de brug over de sluis worden verbonden, de Bommelerwaard in Gelderland en Het Land van Heusden en Altena in Noord-Brabant, gebeurde natuurlijk veel meer. O.a. stortte een aantal vliegtuigen neer of maakte er een noodlanding, zowel van de Duitse als de Geallieerde luchtmachten.
Hieronder een paar van die oorlogsgebeurtenissen, voor zover ik daar informatie over vond. Alle informatie over deze en andere oorlogsgebeurtenissen is zeer welkom.
De mededeling hiernaast komt uit de Dordrechtsche Courant van 14 februari 1942. De reden van de naamsveranderingen was dat iedere verwijzing naar het Koninklijk Huis de Duitse bezetters onwelvallig was.
Almkerk 13 mei 1940
Op De Laagt, tussen Almkerk en Waardhuizen, maakt een Junkers op 13 mei 1940 een geslaagde noodlanding. Jan Jolie zegt er in zijn boek Luchtgevechten boven West-Brabant en de Biesbosch volgende over: Het toestel was een Junkers Ju 87B-1, Werkenummer 278, Code L1 + ?W van het 12./Lehrgeschwader 1, 12(St.)/LG 1 (L1+?W) met als piloot Unteroffizier H.J. Kowatsch en als Radioöperator Unteroffizier H. Jorzyck. lees hier verder
Andel 31 juli 1942
In het “Verliesregister 1939-1945: Alle militaire vliegtuigverliezen in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog” kwam ik een hele tijd geleden de melding tegen dat op 31 juli 1942 een Messerschmitt een noodlanding zou hebben gemaakt in of nabij Andel.
Verdere informatie over dit gebeuren kon ik nergens vinden, noch in de bekende werken over deze periode, noch in de streekliteratuur kwam ik een vermelding tegen.
lees hier verder
Brakel 20 november 1944
In de middag van 20 november 1944 stort om ongeveer 13.30 uur in de polder Brakel een geallieerd jachtvliegtuig neer. Aanvankelijk is er enige twijfel over de nationaliteit van de vlieger, in een brief van 13 november 1945 aan de Commissaris van het Militair Gezag te Arnhem heeft de Burgemeester van Brakel, W.J. Pos, het nog over de “Engelschman R.L. Lapham D.-823094, T43”. lees hier verder
Almkerk 9 december 1944
Op 9 december 1944 stort een Typhoon onder zeer slechte weersomstandigheden bij Almkerk neer. Bij deze crash komt de piloot, de Belgische luitenant-vlieger R.J. Parthoens, om het leven. Oorspronkelijk wordt hij als een Belgische “Feldwebel” door de Duitsers begraven.
lees hier verder
Andel/Wilhelminasluis 29 december 1944
In het archief in Heusden bevindt zich een overzicht van tijdens de winter 1944-1945 in Andel begraven gesneuvelde Duitse militairen. Daarin ook de namen van vijf Duitsers die in een massagraf in de grasstrook langs de sluis, op een plek die nu naast de tuin van Wilhelminasluis 6 is, een voorlopige rustplaats vonden.
lees hier verder
Poederoijen 27 april 1943
In de nacht van 26 op 27 april 1943 wordt een Engelse Wellington-bommenwerper door een Duitse nachtjager neergeschoten. Het toestel behoort tot het 196 squadron en is op de terugweg van een bombardement op Duisburg. Tijdens de crash in het Munnikenland bij het dorp Poederoijen vindt de bemanning, bestaande uit Piloot Sgt. G.F. Fletcher, Navigator P/O E.G. Francis, Bommenrichter Sgt. E.Th.D. Hardee, Luchtschutter Sgt. J.A. Hawkins en Telegrafist Sgt. F.Th.Pratt, de dood. Allen worden begraven in Poederoijen. lees hier verder
Brakel 17 april 1945 Nederlandse Spitfire
Marinus Arie Rackwitz wordt op 17 april 1945 om 12.30 uur in of in de omgeving van Brakel gevangen genomen, aldus is vermeld in een brief van de voormalige gemeente Brakel aan het Militair Gezag in Arnhem over het neerstorten van twee vliegtuigen op 20 november 1944 en 17 april 1945. Er wordt ook nog bij vermeld “Na de oorlog is hij nog een keer teruggeweest”.
lees hier verder
Dode bij de Wilhelminasluis 24 december 1944
Op 24 december 1944 moeten in opdracht van de Duitse bezetters goederen worden vervoerd. Het transport begint waarschijnlijk in Zaltbommel en gaat dan via de Maasdijk naar Poederoijen in de richting van de Wilhelminasluis om daar over de brug naar het Land van Heusden en Altena te gaan.
Bij dit transport ook de landarbeider Jacob Hendrik Keinemans uit Kerkwijk, 46 jaar, met een boerenkar van zijn baas, de familie Slegh in Kerkwijk. Ter hoogte van de Andelse sluis, gesproken wordt bij het Gedenkteken, wordt het transport onder vuur genomen door een Engels vliegtuig.
Keinemans wordt daarbij rond 16.00 uur dodelijk getroffen. Vooral de familie W. Bok, woonde toen in de grote boerderij in de Poederoijense Hoek en andere buurtbewoners verlenen hulp aan Keinemans. Later worden zij daarvoor d.m.v. een advertentie in een krant bedankt.
lees hier verder
Werkendam/Nieuwendijk Thunderbolt P-47C
Op 30 juli 1943 onderneemt de US 8e Air Force met 186 B-17’s een aanval op de Messerschmitt fabrieken in Kassel. 107 P-47 Thunderbolts van de 4e, 56e en 78e Fighter Group waren aangewezen om deze bommenwerpers op de terugweg te beschermen.
Als de Thunderbolts de bommenwerpers bij Winterswijk ontmoeten, worden die al aangevallen door tussen de 100 en 200 Duitse jagers. De Thunderbolts verspillen geen tijd en gaan onmiddellijk in de aanval. Een enorme luchtslag ontwikkelt zich waarbij beide partijen verliezen lijden. Zo claimt JG26 o.a. een neergeschoten P-47 van de 56th Fighter Group, het toestel van Jack Horton.
Het toestel crasht zo’n drie kilometer ten zuiden van Werkendam en 1 km ten westen van Nieuwendijk in de Biesbosch in een gebied dat de Hoge Polder wordt genoemd. De Hoge Polder behoorde in die tijd tot de gemeente Hank. lees hier verder
Werkendam 22 juni 1944
De bemanning van een Engelse Avro Lancaster van het 101st Squadron RAF probeert zich op de terugweg van een missie naar Wesseling (bekend geworden als de Wesseling Raid) in de Biesbosch in de buurt van Werkendam, nadat hun vliegtuig is aangeschoten door een Duitse nachtjager, te redden uit de neerstortende bommenwerper. De achtkoppige bemanning wacht daarbij een heel verschillend lot.
lees hier verder
Zuilichem 25 april 1944
Op 25 april 1944 crasht een Engelse vier-motorige bommenwerper van het type Halifax in de omgeving van Zuilichem. Het vliegtuig behoort tot het 420ste Squadron van de Canadese luchtmacht.
Van de uit zeven personen bestaande bemanning vinden vijf militairen de dood en worden twee door de Duitsers krijgsgevangen gemaakt.
Bijzonder aan het verhaal van dit vliegtuig is, dat één van de overlevenden, Flight-sergeant Michael Cassidy, zijn omgekomen bemanningsleden nooit vergeet en dat op een bijzondere manier laat blijken.
lees hier verder
Verraad aan de Maas 11 mei 1940
Onder deze titel wordt in het maartnummer 1997 van De Opmaat, een blad van en voor veteranen, een interview met Anthoon Figee (1914) gepubliceerd.
Hoofdzakelijk gaat het interview over het laten springen van twee prachtige bruggen, die over de Bergsche Maas bij Heusden en de brug over het Heusdensch Kanaal. Maar ook het bestaan van een "Vijfde Colonne" en het plegen van sabotage komt erin aan de orde.
lees hier verder
terug naar boven
